پاسخ مورفو فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه دارویی شیشا (tanacetum vulgare l.) به کاربرد برگساره ای سالسیلیک اسید و ارتوفسفریک اسید

به منظور مطالعه تأثیر غلظت های مختلف سالسیلیک اسید و ارتوفسفریک اسید بر ویژگی های مورفولوژیک، فیزیولوژیک، کمیت و ترکیبات اسانس گیاه دارویی شیشا (tanacetum vulgare l.) آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک کامل تصادفی با 16 تیمار و سه تکرار در مزرعه پژوهشی بخش علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در بهار و تابستان 1390 و1391 انجام شد. تیمار ها شامل سالسیلیک اسید در چهار سطح s1 (شاهد)، s2 (سالسیلیک اسید150پی پی ام)، s3 (سالسیلیک اسید 300 پی پی ام)، s4 (سالسیلیک اسید 450 پی پی ام) و ارتوفسفریک اسید در چهار سطح p1 (شاهد)، p2(ارتوفسفریک اسید1/. درصد)، p3 (ارتوفسفریک اسید 15/. درصد)، p4 (ارتوفسفریک اسید 2/. درصد) بودند. استخراج اسانس با استفاده از روش تقطیر با آب صورت گرفت و آنالیز اسانس با استفاده از دستگاه gc و gc/ms انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که بر همکنش سالسیلیک اسید و ارتوفسفریک اسید بر ویژگی های مورفولوژیک گیاه شیشا شامل سطح برگ، تعداد ساقه، ارتفاع، وزن تر، وزن خشک، تعداد گل و گل آذین در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. همچنین برهمکنش سالسیلیک اسید و ارتوفسفریک اسید بر سرعت فتوسنتز، مقدار قند و نشاسته، میزان پرولین، میزان فسفر و کمیت اسانس تأثیر گذار بود. بیشترین مقدار اسانس(%004/1) در تیمار s4p3 بدست آمد. ترکیبات عمده اسانس نیز که شامل کامفن (%18/6-64/.)، سابینن (%11/6- 37/.)، کامفور (%17/4- 41/34)، ترنس توجن (%5/59- 42/2) و ترنس کریزانتنیل استات (%71/52- 8/.) تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. با توجه به اینکه عملکرد وزن خشک و عملکرد اسانس در تولید گیاهان دارویی مهم است می توان تیمار s1p4 (ارتوفسفریک 2/ . درصد) را به عنوان بهترین تیمار برای رسیدن به این هدف عنوان کرد.